Türkiye ekonomisi son 6.5 yılda küresel ekonomiye tam entegre oldu. Türkiye artık küresel bir aktör haline gelmeye başladı. Dünyanın en büyük 17. ekonomisi seviyesini yükselen Türkiye’nin böyle büyük bir çapta küresel krizden etkilenmemesi tabi ki söz konusu olamazdı.
TEĞET GEÇECEK DEMİŞTİK
Biz hiçbir zaman Türkiye’nin bu krizden etkilenmeyeceği iddiasında olmayacağı iddiasında olmadık. Ancak mümkün olan en az seviyede etkileneceğini ifade ettik. Hatta bunun teğet geçeceğini söyledik.
Reformlar ve uyguladığımız politikalarla ekonomimiz daha dayanıklı bir yapıya kavuşmuştur. İç talebin daraldığı üretim ve istihdamın bu süreçten olumsuz etkilendiği gerçektir. İflaslar, banka kurtarmaları diğer ülkelerde gündemi meşgul ederken, ülkemizde bir sıkıntı yaşanmamış hatta bankalarda ciddi bir karlılığın yaşandığını da bankalar kendileri açıklamıştır.
TÜRKİYE SAPASAĞLAM AYAKTA
2002’den sonra mali disipline önem verdik. Kamu yükünü azalttık. Hükümet önlem almadı şeklinde eleştiri getirenler çok ciddi haksızlık yapıyorlar. Bizim 6.5 yıl boyunca ekonomide gerçekleştirdiğimiz dönüşüm zaten başlı başına bir tedbir olmuştur. Ortalama 2 - 3 yılda bir krizlerle sarsılan dengeleri alt üst olan Türkiye, uluslar arası belirsizlik ortamına rağmen sapasağlam ayakta kalmıştır.
Hatırlayınız ABD’de Çin’de en küçük bir sallanma olduğunda bu Türkiye’ye tsunami şeklinde yansıyordu. Deyim yerindeyse Hong Kong piyasaları hapşurunca Türkiye ağır gribal bir enfeksiyona tutuluyordu.
60'DAN FAZLA TEDBİRİ BAŞARIYLA UYGULADIK
Bekle gör politikasını hiçbir zaman benimsemedik. Krizin ilk anından itibaren çeşitli tedbirler aldık. İç talebin canlanmasına katkıda bulunduk. İş kayıplarını sınırlandırdık. İşsiz vatandaşlarımızın İş Kur’dan daha fazla yararlanması için düzenlemeler yaptık. 60’dan fazla tedbiri başarıyla uyguladık.
800 BİN KİŞİYE İSTİHDAM
Teşvik Yasası’nın 2009 yılında istihdama sınırlı ölçüde yansıması beklenirken, 3 yıllık dönemde yaklaşık 800 bin kişiye istihdam yaratması öngörülüyor.
3 YENİ ÇALIŞMA
Bugün de krizin etkilerini azaltmak için 3 yeni çalışmayı sizlere anlatacağım. Bu 3 yeni çalışmayı sivil toplum kuruluşlarıyla birlikte gerçekleştirdik.
YENİ TEŞVİK SİSTEMİ
- Yeni Teşvik Sistemi Çalışması, yeni yatırımları desteklemek amacıyla hazırlanmıştır. Ülkemizin üretim potansiyelini yükseltecek ve bölgesel gelişmişlik farklılıklarını en aza indirecek yatırımları destekleyecektir.
- Yeni Teşvik Sistemimizi üç gruba ayırdık. Kurumlar ve gelir vergisi indirimi, işveren hissesinin belirli bir süre hazine tarafından karşılanması, az gelişmiş yerlerde yatırım faizlerinin bir bölümünün karşılanması, yatırımlara yatırım yeri tahsis edilmesini belirledik.
- Ülkemizin ARGE kapasitesini artıracak büyük proje yatırımları için 12 sektör belirledik. Özellikle dış ticaret açığımızın yoğun olduğu kimyasal madde ve ürünleri imalatı ile rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı sektöründeki büyük yatırımları destekleyeceğiz.
- Ülkemizin enerji koridoru olması ve transit boru hatları teşvik edilecektir.
- Motorlu kara taşıtları imalatı ülkemizin uluslar arası rekabette önemli bir sektördük. Yeni modellerin imal edilmesi amacıyla bu sektörde en az 250 milyon TL yatırım tutarındaki projeleri destekleyeceğiz.
- Demiryolu taşımacılığına ve liman hizmet yatırımlarına özel önem veriyoruz. Bu amaçla lokomotif imalatını, liman projelerini bu kapsama dahil ettik.
- Elektronik sanayi, ülkemizin iddialı sektörleri arasındadır. Bu sektörde katma değeri yüksek olan ürünler için bu sektörü teşvik edeceğiz.
İLAÇ SEKTÖRÜNE DESTEK
- İlaç ve tıbbi ürün sektörünü de destekleyeceğiz. Hava araçları imalatıyla birlikte, belirli büyüklükte makine imalatını teşvik edeceğiz.
- Yapısı itibariyle sermaye gerektiren, madencilik sektörü yatırımları da büyük yatırımlar projesi kapsamına dahil ettik.
TEŞVİK SİSTEMİNDE İKİNCİ KISIM BÖLGESEL
- Bu kapsamda AB tarafından istatistik olarak kullanılan bölge haritasını kullandık. Sosyo ekonomik gelişmeye göre 4 bölge var.
- Ağırlıklı olarak doğu ve güneydoğu illerimizin yer aldığı bölgelerde, tarım konfeksiyon deri gibi sektörler teşvik edilecektir. Ayrıca bu bölgelerde turizm sağlık eğitim yatırımları desteklenecektir. İkinci bölgede teknoloji sektörü teşvik edilecektir.
- Büyük yatırımlara girmeyen yatırımlar ise genel teşvik kapsamında, KDV istisnası ile desteklenecektir. Yani bu adımla birlikte şu anda Türkiye’de bölgesel teşvik sistemiyle 81 ilimiz az veya çok bu teşvik sisteminden istifade edecektir.
- Elde edilecek kardan yüzde 20 birinci bölgede yüzde 10 ikinci bölgede yüzde 8 üçüncü bölgede yüzde 4, üçüncü bölgede ise yüzde 2 kurumlar vergisi ödeyecektir.
- Az gelişmiş bölgelerde yatırım yapanlar daha uzun süreyle bu imkandan faydalanacaktır. Yatırım yapanlar, istihdam sağladıkları personelin SSK primlerini bölgelere göre çeşitli sürelerle ödemeyecektir.
- Birinci bölgede 2 yıl, ikinci bölgede 3 yıl, üçüncü bölgede 5 yıl, dördüncü bölgede ise 7 yıl boyunca ödemeyecektir.
-2010 yılı sonuna kadar, birinci ve ikinci bölgeden, üçüncü ve dördüncü bölgeye taşıyan işverenin 5 yıl süreyle SSK işveren primi hazine tarafından karşılanacak. Bu firmalara kurumlar vergisi yüzde 5 olarak uygulanacak ve nakliye masrafları da karşılanacaktır.
- Biz bu teşvik paketini krizi fırsata çevirmek amacıyla yürürlüğe koyuyoruz. Yatırımların ise en kısa sürede hayata geçirilmesini umuyoruz.
İSTİHDAM PAKETİ
- Son iki yılda istihdama yönelik önemli tedbirleri hayata geçirdik. Özürlülerin işveren primleri hazine tarafından ödeniyordu. İşsiz kalan vatandaşlarımıza ek destek sağlamıştık. Geçici mali sıkıntılarındaki iş yerinin, işçilerin ücretlerinin belirli bir kısmını 6 aya kadar ödemeyi de üstlenmiştik.
- Aktif iş gücü programlarımızı uygulama safhasına geçiyoruz. İşsizlerimize toplum yararına yapılacak işler yardımıyla 6 aya kadar iş imkanı oluşturacağız. Bu çerçevede 120 bin işsizimizi, ağaçlandırma ve erozyon kontrolü çevre düzenlemesi gibi istihdamını hedefliyoruz.
- Açılacak kurslar vasıtasıyla 200 bin işçimize meslek edindirme imkanını getiriyoruz. 10 bin işçimize danışmanlık vererek işsiz vatandaşlarımıza kendi işlerini kurması için destek olacağız.
- 100 bin gencimize deneyim kazandırarak, özel sektörde staj yapacaklara 6 aya kadar maddi destek sağlayacağız. Başvuru ile burada yararlanma sürelerini 6 aya kadar uzatmaya bakanlar kurulu yetkili olacaktır
- Böylece işsizlerimizin işe dönmelerini artırmış oluyoruz. Gençlerimiz ve kadınlarımız, genç ve kadın istihdamı desteğinden yararlanmaya devam edecektir.
- Bu tedbirleri artırmak için, piyasayla ilgili değerlendirme çalışmaya devam edecektir.
- Özel istihdam bürolarına geçici iş ilişkisi kurma yetkisi verilecek. Geçici işçilerimizin sosyal güvenlik ve ücret haklarımızın özel istihdam bürolarında ödenmesi sağlanacaktır.
- Bir istihdam ve mesleki eğitim kurumlarının etkinliği artırılacaktır. En kısa sürede istihdam şurası toplanarak, tüm kesimlerin katkıları sağlanacaktır.
- Getirilen teşviklerin ve mesleki eğitimler kapsamında kullanılan kaynak incelenecektir. Bu paketle 500 bin kişiye, mesleki girişim imkanı veya doğrudan istihdam imkanı oluşturuyoruz.
- Bu piyasadaki gelişmeleri yakından takip edeceğiz.
KOBİ'LERE YÖNELİK TEDBİRLER
- Geçtiğimiz hafta kabul edilen tasarıyla KOBİ’lere kredi sağlanmasına yönelik adımları artırdık. Kefalet sisteminin etkin biçimde çalışmasını amaçlıyoruz.
-Mali sektör tarafından KOBİ’lere sağlanan kredinin, yüzde 65’ine kefalet verilecek, kredi riskinin yüzde 35’i ise bankalarca üstlenecektir.
- Sağlayacağımız 1 milyar TL’lik kaynağa karşılık, en az 10 milyar TL’lik krediye kefalet sağlanmasını bekliyoruz.
- Bankalardan kredi alamayan KOBİ’lere büyük bir destek sağlıyoruz. Sistemin uzun vadede etkin biçimde çalışması konusunda, bankalarımızın da gerekli katkıyı yapacaklarına gönülden inanıyorum.
DÜZENLEMELER KRİZDE ETKİLİ OLACAK
- Bu düzenlemeler özellikle bu kriz sürecinde ekonomimize önemli bir katkı sağlayacaktır.
- Finansmana erişimi kolaylaştırıyoruz. Türkiye bu krizi aşacak. Türkiye istikrarlı büyüme sürecini yakalayacaktır. Hiç kimse tereddüt taşımasın, hükümet olarak Türkiye ekonomisini, fırtına sonrasında rotamızda ilerlemeye devam edeceğiz.
- Koordinasyon içinde çalışan bir ekonomi sistemi bulunuyor. İhtiyaç oldukça yoğun istişareler yapıyoruz. Türkiye’nin kararlılığı her türlü hedefi yakalamak konusunda bize güç veriyor.